HD030785:
Ante diem IIII Eidus Decembres in Palatio in porticu qua<e> est ad Apollinis scribendo adfuerunt Marcus Valerius Marci filius Lemonia Messal<l>inus Caius Ateius Luci filius Aniensis Capito Sextus Pompeius Sexti filius Arnensis Marcus Pompeius Marci filius Teretina Priscus Caius Arrenus Cai filius Galeria Gallus Lucius Nonius Luci filius Pomptina A<sp>renas quaestor Marcus Vinicius Publi filius Poblilia quaestor quod Tiberius Caesar <divi> Augusti filius Augustus pontifex maxumus tribunicia potestate XXII consul III designatus IIII ad senatum rettulit qualis causa Cnaei Pisonis <patris> visa esset et an merito sibi mortem conscisse videretur et qualis causa Marci Pisonis visa esset cui relationi adiecisset uti precum suarum pro adulescente memor is ordo esset <et> qualis causa Plancinae visa e<s>set pro qua persona quid petisset et quas propter causas exposuisset antea et quid de Visellio Karo et de Sempronio Basso comitibus Cnaei Pisonis patris iudicaret senatus de iis rebus ita censuerunt senatu <m=S>#<m>#S populu<m=S>que#populu<m>que#POPULUSQ Romanum ante omnia dis immortalibus gratias agere quod nefaris consilis Cnaei Pisonis patris tranquillitatem praesentis status rei publicae quo melior <optari> non pote <e=V>t#<e>t#VT quo{d} beneficio principis nostri frui contigit turbar<i=E>#turbar<i>#TURBARE passi non sunt deinde Tiberio Caesari Augusto principi nostro quod earum rerum omnium quae ad explorandam veritatem necessariae fuerunt copiam senatu<i=S>#senatu<i>#SENATUS fecerit cuius aequitatem et patientiam hoc quoque nomine admirari {se} senatum quod <cum> manufestissim<a=VM>#manufestissim<a>#MANUFESTISSIMVM sint Cnaei Pisonis patris scelera et ipse de se supplicium sumpsisset nihilominus causa<m> eius cognosci voluerit filiosque eius arcessitos <h>ortatus sit ut patris sui causam defendere<n>t ita ut eum quoque qui ordinis senatori nondum esset ob eam rem introduci in senatum vellet et copiam utr<i>que dicendi pro patre et pro matre ipsorum et pro Marco Pison<e=IM>#Pison<e>#PISONIM faceret itaque cum per aliquo<t=D>#aliquo<t>#ALIQUOD dies acta causa sit ab accusatoribus Cnaei Pisonis patris et ab ipso Cnaeo Pisone <patre> recitatae epistulae recitata exemp{u}laria codicillorum quos Germanicus Caesar Cnaeo Pisoni patri scripsisset producti testes quoiusque ii ordinis sint <senatum> a<rbit=DMI>rari#a<rbit>rari#ADMIRARI singularem moderationem patientiamque Germanici Caesaris evicta<m> esse feritate morum Cnaei Pisonis patris atque ob id morientem Germanicum Caesarem quoius mortis fuisse caussam Cnaeum Pisonem patrem ipse testatus sit non inmerito amicitiam ei renuntiasse qui cum deberet meminisse adiutorem se datum esse Germanico Caesari qui a principe nostro ex auctoritate huius ordinis ad rerum transmarinarum statum componendum missus esset desiderantium praesentiam aut ipsius Tiberi Caesaris Augusti aut filiorum alterius utrius neclecta maiestate{m} domus Augustae neclecto etiam iure publico quod adle<c=G>t<us>#adle<c>t<us>#ADLEGT<US> pro consule et ei pro consule de quo lex ad populum lata esset ut in qua<mcum>que --- provinciam venisset m<ai=IN>us#m<ai>us#MINUS ei imperium quam <ei=SIBI>#<ei>#SIBI qui eam provinciam proconsule optineret esset dum in omni re m<ai=IN>us#m<ai>us#MINUS imperium Tiberio Cae<s>ar<i=E>#Cae<s>ar<i>#CAEE Augusto quam Germanico Caesari esset tamquam ipsius arbitri et potestatis <omnia> esse deberent ita se <cum> in provincia{m} Syria{m} fuerit gesserit bellum {c}{um} Armeniacum et Parthicum quantum in ipso fuerit moverit quod neque ex mandatis principis nostri epistulisque frequentibus Germanici Caesaris cum is abesset Vononem qui suspectus regi Parthorum erat longius removeri voluerit ne profugere ex custodia posset id qu<od> fecit et conloqui quosdam ex numero Armeniorum malos et audaces cum Vonone passus sit ut per eosdem tumultus in Armenia{m} excitaretur ac Vonone<s> vel oc<c>iso vel <ex=IN>pulso#<ex>pulso#INPULSO rege Armeniae quem Germanicus Caesar ex voluntate patris sui senatus<q>ue regem ei genti dedisset <eam> occuparet eaque magnis muneribus Vononis corrupt<u=I>s#corrupt<u>s#CORRUPTIS fecerit bellum etiam civile excitare conatus sit iam pridem numin<e=I>#numin<e>#NUMINI divi Augusti virtutibusque Tiberi Caesaris Augusti omnibus civi<li=BV>s#civi<li>s#CIVIBVS belli{s} sepultis malis repetendo provinciam <Syriam> post mortem Germanici Caesaris quam vivo eo pessumo et animo et exemplo reliquerat atque ob id milite<s=M>#milite<s>#MILITEM Romani inter se con{cu}curre<re> co<ac=NA>ti#co<ac>ti#CONATI s<i=V>nt#s<i>nt#SVNT perspecta etiam crudelitate{m} unica qui incognita caussa sine consili sententia{m} plurumos capitis supplicio adfecisset neque externos tantummodo sed etiam centurionem civem Romanum crucifixisset qui militarem disciplinam ab divo Augusto institutam et servatam ab Tiberio Caesare Augusto corrupisset non solum indulgendo militibus <ne h>is qui ipsis praesunt more vetustissumo parerent sed etiam donativa suo nomine ex fisco principis nostri dando quo fact<o=I>#fact<o>#FACTI milites alios Pisonianos alios Caesarianos dici laetatus sit honorando etiam eo<s> qui post <t>alis nominis usurpationem ipsi paruisse<n>t qui post mortem Germanici Caesaris quoius interitum <non> populus Romanus modo sed exterae quoque gentes luxserunt patri optumo et indulgentissumo libellum quo eum accusaret mittere ausus sit oblitus non tantum venerationis caritatisque quae principis filio debebantur ceterum humanitatis quoque quae ultra mortem <odia> non pati{un}tur procedere et cuius mortem gavisum esse eum <h>is argumentis senatu<i=S>#senatu<i>#SENATUS appar{a}uerit quod nefaria sacrificia ab eo facta quod naves quibus veheba{n}tur <ornatae> sint quod recluser<i=VN>t#recluser<i>t#RECLUSERVNT deorum immortalium templa quae totius imperii Romani constantissuma pietas clauserat e<iu>sdemque habitus animi argumentum fuerit quod dedisse<t> congiarium ei qui nuntiaverit sibi de morte Germanici Caesaris probatum<q>ue sit frequenter{que} convivia habuisse eum iis ipsis diebus quibus de morte Germanici <Caesaris> ei nuntiatum erat numen quoque divi Augusti violatum esse ab eo arbitrari senatum omni honore qui aut memoriae eius aut imagin<ibu=E>s#imagin<ibu>s#IMAGINES quae antequam in deorum numerum referretur ei redditae erant habeba{n}tur detracto quas ob res arbitrari senatum non optulisse eum se de<b=D>itae#de<b>itae#DEDITAE poenae sed maiori et quam inmin<e=O>re{m}#inmin<e>re{m}#INMINOREM sibi ab pietate et severitate iudicantium intellegeba{n}t subtraxisse itaque iis poenis quas a semet ipso exegisset adicere ne luctus mortis eius caussa a feminis quibus {e}is more <maiorum> si hoc senatus consultum factum non esset lugendus esset susciperetur utique statuae et imagines Cnaei Pisonis patris quae ubique positae essent tollerentur recte et ordine facturos qui quandoque familiae Calpurniae essent quive eam familiam cognatione adfinitateve contingerent si dedissent operam si quis eius genti<s> aut quis eorum qui cognatus adfinisve --- Calpurniae familiae fuisset mortuos esse<t> ne inter reliquas imagines <quae> exequias eorum funerum celebrare solent imago Cnaei Pisonis patris duceretur neve imaginibus <familiae> Calpurnia<e> imago eius interponeretur utique Cnaei Pisonis patris nomen tolleretur ex titulo statuae Germanici Caesari<s> quam ei sodales Augustales in campo ad aram Providentiae posuissent utique bona Cnaei Pisonis patris publicarentur ---E saltum placere Tiberio Caesari Augusto principi nostro cuius a patre divo Augusto Cnaeo Pisoni patri donatus erat reddi cum is idcirco dari eum sibi desideras<s>et quod <civitates> quarum <fines> hos saltus contingerent frequenter de iniuris Cnaei Pisonis patris libertorumque et servorum eius qu{a}es{i}ta<e> esse<n>t a <t=D>que#<t>que#DQ ob id providendum putaret ne postea iure meritoque soci populi Romani queri posse<nt> item senatum memorem clementiae suae iustitiaeque <atq>ue animi magnitudinis quas virtutes {quas} ab maioribus suis accepisset tum praecipue ab divo Augusto et Tiberio Caesare Augusto principibus suis didicisset ex bonis Cnaei Pisonis patris publicatis aequom humanumque censere filio eius Pisoni maiori de quo nihil esset dictum qui principis nostri quaestor fuisset et quem Germanicus quoque liberalitate sua honorasset qui complura modestiae suae posuisset pignora ex quibus sperari posset dissimillum<um> eum patri suo futurum donari nomine principis et senatus partem dimidiam bonorum eumque cum tanto beneficio obligaretur recte atque ordine facturum si praenomen patris mutasset Marco etiam Pisoni qu<o>i inpunitate<m> senatus humanitati et moderationi principis nostri adsensus dandam esse{t} arbitraretur quo facilius inviolatum senatus beneficium ad eum perveniret alteram partem dimidiam bonorum paternorum dari ita ut ex omnibus bonis quae decreto senatus publicata et concessa eis essent nummum Xdecies centena milia dotis nomine Calpurniae Cnaei Pisonis filiae item peculi nomine nummum XXXXquadragies centena milia daretur item placere uti Cnaeus Piso pater supra portam Fontinalem quae inaedificasset iungendarum domum privatarum caussa ea curatores locorum publicorum iudicandorum tollenda dimolienda curarent quod ad Plancinae caussam pertineret quoi plurum et gravissuma crimina obiecta essent quoniam confiteretur se omnem spem in misericordia principis nostri et senatus habere et saepe princeps noster accurateque ab eo ordine petierit ut contentus senatus Cnaei Pisonis patris poena uxori eius sic uti Marco filio parceret et pro Plancina rogatu matris sua<e> depreca<tus> s<it> et quam ob rem id mater sua inpetrare vellet iustissuma<s> ab ea sibi causas expositas acceperit senatum arbitrari et Iuliae Augustae optime de re publica meritae non partu modo principis nostri sed etiam multis magnisque erga cuiusque ordinis homines beneficis quae cum iure meritoque plurumum posse<t> in eo quod a senatu petere deberet parcissume uteretur eo et principis nostri summae erga matrem suam pietati suffragandum indulgendumque esse remittique poenam Plancinae placere Visellio Karo et Sempronio Basso comitibus Cnaei Pisonis patris et omnium malificiorum socis ac ministris aqua et igne interdici oportere ab eo praetore qui legem maiestatis quaereret bonaque eorum ab praetoribus qui aerario praeesse<n>t venire et in aerarium redigi placere item cum iudicaret senatus omnium partium pietatem antecess<iss>e Tiberium Caesarem Augustum principem nostrum tanti et tam aequalis dolori<s eius indicis> totiens conspectis quibus etiam senatus vehementer motus sit magnopere rogare et petere ut omnem curam quam in duos quondam filios suos partitus erat ad eum quem haberet converteret sperareque senatum eum qui supersit tanto maiori curae dis immortalibus fore quanto magis intellegerent omnem spem futuram paternae pro re publica stationis in uno repositam quo nomine debere eum finire dolorem ac restituere patriae suae non tantum animum sed etiam voltum qui publicae felicitati conveniret item senatum magnopere laudare Iuliae Augustae Drusique Caesaris moderationem imitantium principis nostri iustitiam quos animadvertere{t} hunc ordinem non maiorem pietatem in Germanicum quam aequitatem in servandis integris iudicis suis donec de causa Cnaei Pisonis patris cognosceretur praestitisse ceterorum quoque contingentium Germanicum Caesarem necessitudine magnopere probare Agrippinae quam senatui memoriam divi Augusti quoi fuisset probatissuma et viri Germanici cum quo unica concordia vixsisset et tot pignora edita partu felicissumo eorum qui superessent commendare itemque Antoniae Germanici Caesaris matris quae unum matrimonium Drusi Germanici patris experta sanctitate morum dignam se divo Augusto tam arta propinquitate exhibuerit et Liviae sororis Germanici Caesaris de qua optume et avia sua et socer idemque patruos princeps noster iudicaret quorum iudicis etiam si non contingeret domum eorum merito gloriari posset nedum tam coniunctis necessitudinibus inligata femina quarum aeque et dolorem fidelissumum et in dolore moderatione<m> senatum probare item quod filiorum Germanici puerilis et praecipue in Nerone{m} Caesare{m} iam etiam iuvenis dolor amisso patre tali itemque Tiberi Germanici fratris {Ti}beri Germanici Caesaris non exc<e=V>sserit#exc<e>sserit#XCVSSERIT modum probabilem iudicare senatum referendum quidem esse acceptum maxume discipulinae avi eorum et patrui et Iuliae Augustae sed tam<en> ipsorum quoque nomine laudandum existumaret item equestris ordinis curam et industriam unic<e=I>#unic<e>#UNICI senatui probari quod fideliter intellexsisset quanta res et quam ad omnium salutem pietatemque pertinens ageretur et quod frequentibus adclamationibus adfectum animi sui et dolorem de principis nostri filique eius iniuris ac pro rei publicae utilitate testatus sit plebem quoque laudare senatum quod cum equestri ordine consenserit pietatemque suam erga principem nostrum memoriamque fili eius significaverit et cum effusissumis studis ad repraesentandam <poenam> Cnaei Pisonis patris ab semet ipsa accensa esset regi tamen exemplo equestris ordinis a principe nostro <se passa> sit item senatum probare eorum militum fidem quorum animi frustra sollicitati essent scelere Cnaei Pisonis patris omnesque qui <sub> auspicis et imperio principis nostri milites essent quam fidem pietatemque domui Augustae praestarent eam sperare perpetuo praestaturos cum scirent salutem imperi nostri in eius domus custodia positam esse senatum arbitrari eorum curae atque offici esse ut aput eos ii qui quandoque eis praeessent plurumum auctoritatis haberent qui fidelissuma pietate salutare huic urbi imperioque populi Romani nomen Caesarum coluissent et quo facilius totius actae rei ordo posterorum memoriae tradi posset atque ii{s} scirent quid et de singulari moderatione Germanici Caesaris et de sceleribus Cnaei Pisonis patris senatus iudicasset placere uti oratio quam recitasset princeps noster itemque haec senatus consulta in aere incisa quo loco Tiberio Caesari Augusto videretur ponere<n>tur utique hoc senatus consultum in cuiusque provinciae celeberruma urbe eiusque in urbis ipsius celeberrumo loco in aere incisum figere{n}tur itemque hoc senatus consultum in hibernis cuiusque legionis at signa figeretur censuerunt in senatu fuerunt CCCI hoc senatus consultum factum est per relationem solum Tiberius Caesar Augustus tribunicia potestate XXII manu mea scripsi velle me hoc senatus consultum quod est factum IIII Idus Decembres Cotta et Messa<l>la consulibus referente me scriptum referri in tabulas publicas
Contributor: grieshaber (last update: 2018-12-28)